Nefes kesici

---

Turkish Airlines Euroleague’de açılışı geçtiğimiz hafta yapmıştık. Kritik anların yaşandığı mücadeleler sonrasında ikinci hafta, birtakım soru işaretleriyle bizi karşılıyor. Zira hafta sonu yapılan açıklamalarda; Barcelona ve CSKA Moskova’da koronavirüs vakalarının görüldüğü ve Barcelona’nın tamamen, CSKA’nın kısmen takım antrenmanlarını iptal ettiği belirtilmişti. Ayrıca Real Madrid’in Pazar günü oynaması gereken ACB İspanya Ligi maçı da iptal edilmişti.

Koronavirüs kaynaklı sorunlarla moraller biraz bozulurken ikinci haftanın iki dev derbiyi barındırması biz basketbolseverler için bir hayli mutluluk verici. Komşu Yunanistan’da Olympiacos ile Panathinaikos kozlarını paylaşacaklarken İstanbul’da, Sinan Erdem Spor Salonu’nda Anadolu Efes ile Fenerbahçe Beko karşı karşıya gelecekler. Şimdi gelin bu iki takımın son durumlarına göz atıp gecenin galibini belirleyebilecek senaryolara göz atalım.

Koronavirüs salgını nedeniyle iptal edilen 2019-2020 Euroleague sezonunda Anadolu Efes, ligin en formda takımıydı kuşkusuz. Geçtiğimiz sezon açılış maçında Barcelona’ya kaybeden fakat sonraki süreçte momentumunu yakalayan Lacivert-Beyazlılar, bu sezona da mağlubiyetle başladılar.

Barcelona’yla Euroleague şampiyonluğu yaşayan Xavi Pascual’ın Zenit’i mükemmel bir takım oyunu sergileyerek deplasmandan 73-69 galibiyetle ayrılmayı başardı. Tabii burada akıllara, “Ya geçen sene de kayberedek başladılar. Ayrıca ilk haftaların günahı olmaz.” gibi bir düşünce gelebilir ki bu pek tabii doğru olabilir ancak bu sezon işlerin biraz daha farklı olacağını söylemek yanlış olmaz.

Bu farklılığın ortaya çıkmasına neden olan şey ise Shane Larkin’in sakatlığı. Diz kapağındaki problemden ötürü sezona henüz başlayamayan ve bir süre daha parkelerden uzak kalacak olan Shane Larkin’in yokluğunda Efes, yalnızca bireysel skor üretiminde değil; hücumun her alanında sıkıntılar yaşamaya başladı. Bu sıkıntıları daha net anlatmak için Zenit maçındaki bir pozisyonu hatırlayalım.

Görüldüğü gibi Efes yine tam olarak bu seti kullanıyor fakat büyük bir sorun var, alan. Burayı biraz daha açmamız gerekebilir. Shane Larkin bu hücum setinde Euroleague’in en verimli oyuncusu olurken Koç Ergin Ataman mükemmel bir pozisyonel geometri kuruyordu sahada. Son karede daire içinde olan iki isim gerekli alanı yaratabilmiş değiller.

Shane Larkin topu getirdiğinde güçlü tarafta yanında James Anderson veya Krunoslav Simon ikilisnden biri oluyordu. Zayıf tarafta ise Vasilije Micic ve iki uzun yer alıyorlardı. Micic, uzunun perdesiyle güçlü tarafa gidip topu aldığında bu sefer Larkin diğer tarafa kat eden oyuncu oluyordu ve işler çözülüyordu rahatlıkla. Yani iki ana top yönlendirici, şut tehdidi olan bir uzun (Singleton veya Moerman), perde kabiliyeti yüksek olan bir diğer uzun ve güvenilir top hâkimiyeti, dripling yeteneği olan forvetler.

Fakat bu sezon şu ana dek Larkin’in olmaması nedeniyle tüm yük Micic’in üstüne kaldı ki bu, Efes sisteminde istenilebilecek son şey. Evet, Micic’in oyunu mükemmel bir gelişim gösterdi son 1,5 yılda ancak orijini iki ve üç numara olan bir oyuncuya bir numarayı emanet ettiğinizde pozisyonu zorladığını, yanlış tercihler yaptığını görebilirsiniz birçok kez. Öyle ki Micic, Zenit karşısında 7/16 saha isabetiyle oynarken üç top kaybı yapmıştı. Tabii bu ne onun ne de teknik ekibin hatası, sadece basketbolun doğasında olan “değişkenler” etkiledi Lacivert-Beyazlı ekibi.

Peki bu konuya nasıl çözüm üretilebilir? İşte bu konuda iki cevap çıkıyor karşımıza. Birincisi, tıpkı Basketbol Süper Ligi’ndeki ikinci maçlarında Türk Telekom karşısında Adrien Moerman’ı bir screen the screener ve zayıf tarafta alan açıcı olarak kullanmak (hem şut atabiliyor hem de dripling sonrasında pas verebiliyor, aşağıdaki karelerden bunu anlayabilirsiniz). İkincisi, Rodrigue Beaubois’yı biraz daha topla haşır neşir bırakıp ona bol perdeyle dripling alanı bırakmak.

İşin hücum kısmındaki diğer çıkarımları yazının son bölümüne saklayıp kısaca bir de savunmada neler yaptıklarına göz atalım isterseniz. Aslında Anadolu Efes’in savunmadaki ritmi geçtiğimiz sezondan pek bir şey kaybetmemiş şekilde devam ediyor. Yavaş ayaklı forvet oyuncularının ikili oyunlar karşısında yarattığı sıkıntı ve ikili oyunları tepede sert bir şekilde karşılayamama sorunu hâlen daha devam ediyor.

Fakat çizgi gerisindeki oyunculara (204 üçlük denemesinin yalnızca 65’i isabetli oldu potalarında) mükemmel bir rotasyonla baskı yapabilmeleri, pota etrafında Bryant Dunston başta olmak üzere tüm uzunların agresif bir oyun sergilemeleri ve geçiş hücumlarında geriye iyi dönüp hemen beşe beş sete yerleşmeleri Anadolu Efes’i takım olarak iyi bir savunma yapıyor, ki zaten bir Euroleague ve iki Basketbol Süper Ligi maçlarında çok yüksek rakamlar görmediler çemberlerinde.

Igor Kokoškov’un Fenerbahçe Beko’su aslında ilk bakışta geçmiş yıllardan pek de farklı oynamıyormuş gibi görünebilir. Zira bol perdeli yarı saha hücumlarıyla bazı topsuz kat oyunları hâlen daha devam ediyor fakat işler iki açıdan çok farklı.

Buradaki birinci açıda payeyi Bobby Dixon, Jarrell Eddie ve Lorenzo Brown’a vermek lazım. Igor Kokoškov’un topun olmadığı kanattaki perdelerini mükemmel kullanabilen bu üç ismin sezonun ilk kısmında beklenenin üzerine çıktığını söylemek pek de yanlış olmayacaktır. Zira Eddie’nin nokta şutör rolüyle yarattığı alan, Brown’ın perde sonrasında top yönlendirici olarak etkili işler yapmasıyla Nando De Colo’nun elini rahatlatması ve Bobby Dixon’ın kenardan gelip enerji verebilmesi epey bir artı sağladı Fenerbahçe Beko cephesine. De Colo’nun olmadığı ve Vesely’nin kenarda olduğu bir hücum sekansına göz atalım şimdi.

Melih Mahmutoğlu'nun el işaretine baktığınızda orada back screen sonrasında screen the screener oynayacak gibi bir tahminde bulunabilirsiniz, ki bu çok doğru aslında. Fakat o işaret zayıf taraftaki aksiyonun başlaması için.

Melih screen bile yapmıyor fakat bu girişimi Mehmet Yağmur'un aksiyonu oraya odaklamasına ve sağ kanaldaki pick-and-roll'ü görmemesine yetiyor.

İkili sıkıştırmada Bobby Dixon potaya hücum ediyor. O sırada Beşiktaş savunması reaksiyon veriyor fakat Bobby ilk adımını aldığı için epey bir avantaj kazanıyor. Vücuduyla kalkan oluşturup topu koruması ve minik sıçraması sayesinde basket geliyor.

İkinci açı ise kuşkusuz Edgaras Ulanovas ve Danilo Barthel ikilisinin sahaya yansıttıkları basketbol zekâsı ve uyumlarından oluşuyor. Geçtiğimiz yıl Derrick Williams, Gigi Datome ve Nikola Kalinic üçlüsünden beklediği katkıyı alamayan Sarı-Lacivertli ekipte Barthel, yüksek post’a sırtını dayayıp ters köşelerdeki arkadaşlarını görebilmesi veya topsuz katlarda skor bulabilmesiyle; Ulanovas ise sistem içerisinde topla çok haşır neşir olmadan etkili işler yapabilmesiyle öne çıkıyor.

Danilo Barthel ilk olarak bir handoff aksiyonuna giriyor burada.

Topu Edgaras Ulanovas’a teslim ettikten sonra kısa perdesinden geçerek post alanında kendisine açı yaratıyor. Hızlı ellerini kullanarak isabeti buluyor son olarak.

Yani Brown, hücuma çeşitlilik katıyor. Dixon ile Eddie alan açıyorlar. Johnathan Hamilton hücumda pek bir şey verememesine karşın elit bir pota koruyucusu olarak sahada yer alıyor. Barthel ile Ulanovas ana yan parçalar olarak katkı veriyorlar. Fakat günün sonunda bu takımın tavanını Nando De Colo ile Jan Vesely belirliyor elbette.

Doğrusunu söylemek gerekirse, Nando De Colo, Kostas Sloukas’ın olmadığı denklemde çok daha rahat görünüyor. Takımı daha fazla kontrol etme eğlimindeyken bunu işin her yönüyle yapıyor. Fakat aynı şeyi Jan Vesely için henüz söylemek güç. Zira Çek yıldız, o alıştığımız agresif hücum stili yerine biraz daha orta mesafeyi kollayan, daha sakin oynayan bir yapıda, ki Fenerbahçe Beko’nun hücum kanadı için bu, şu an için kötü bir işaret.

Geçelim savunma tarafına. Fenerbahçe Beko savunmada topsuz aksiyonlara karşı doğru reaksiyon veremese de toplu alandaki rotasyonu, pozisyonel oyuncularının doğru zamanlamayla adam değişebilmesiyle rakiplerine perimetre etrafında sert bir baskı kurabiliyor. Fakat takımın kısa savunmasının çok geçirgen olduğunu söylemek gerekiyor. De Colo, Melih ve Dixon üçlüsünün bu alanda zayıf karın olduğunu belirtmek gerekiyor yani. Brown ise beklentilerin tersine mükemmel bir savunma performansı gösteriyor. Öyle ki kendisi üzerine kurulan 76 hücum seti karşısında rakiplerine sadece 34 sayı şansı verdi şu ana dek.

İşin pota altı korumasında ise hücumda pek bir şey yapamayan Johnathan Hamilton, klasik patlayıcı ve akıllı bir çember savunucusu olarak öne çıkıyor. Barthel ile Ulanovas’ın birden fazla pozisyonu savunabilme yeteneği ve Dyshawn Pierre’in bire bir savunmasındaki defolarını yardım savunmasında yamalayabilmesi öne çıkıyor.

Fenerbahçe Beko, uzun yılların ardından kenarda Želimir "Željko" Obradović olmadan ilk kez Anadolu Efes karşısına çıkacak. Ayrıca takımda bu tecrübeyi tadacak olan birçok isim var. Lacivert-Beyazlı ekip ise biraz kuşkuyla ama genel anlamda daha güvenilir ellerle çıkacak sahaya. Her iki takımın hücum kanadında yaptığı iyi şeyler şu anda diğer takımın savunma kanadında geliştirmesi gereken şeyler. Yani nefes kesici bir mücadele bizleri bekliyor.

Handoff: Bir oyuncunun takım arkadaşına çok yakın mesafeden topu bırakması, elden ele verilen pas. Genelde uzunlardan kısaya yapılan bu sette bazen roller değişebilir.

Back screen: Bir oyuncunun, takım arkadaşını savunan adama arkadan perde yapması, arka perdeleme.

Screen the screener: Perdeyi yapan oyuncunun tepeye doğru koşup perdeyle aslında kendisine alan yaratması.

Pick and roll handler: Pick-and-roll (perde yap ve devril) oyunlarında topu elinde tutan oyuncunun sayı üretmesi, misal, Steve Nash.

Pick and roll handler: Pick-and-roll (perde yap ve devril) oyunlarında topu elinde tutan oyuncudan pas alan ve bu oyunda perdeyi yapan oyuncunun sayı üretmesi, misal, Shaq O'Neal.